GÜNCEL NORVEÇ SERGİLERİ: Sisterless / Feminist Bir Belgesel Film Kuşağı
Norveçli Trondheim Sanat Müzesi 11 Mart ve 23 Nisan 2023 tarihleri arasında Bispegata’taki ana binasında Rus-Tatar sanatçı Yaniya Mikhalina’nın beş adet eserinden oluşan “Sisterless” (Kızkardeşsiz) isimli sergisine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
Sergiye ismini veren 52 dakikalık “Sisterless” isimli film müze tarafından bu seçkinin en dikkat çekici yapıtı olarak tanıtılıyor. Prömiyeri 2022 yılında Documenta15, Lumbung sinema programında gerçekleşen film, Rusya'da psikanalist olmayı hayal eden genç Tatar kadın Albina'nın psişik hakikatini aktarmaya çalışıyor. Filmin kahramanı Albina kız kardeşi Almira'nın yaşadığı psikozun ardından kendisi de benzer deneyimler yaşıyor, öyle ki bu durum Albina’nın hastanede yatmasına neden olan psikiyatrik bir tedavi sürecini gerekli kılıyor. Günün sonunda Albina ve Almira kardeşler 1,5 yıl içinde intihar ediyorlar. Her ikisi de öykülerini birbirlerini kaybederek tamamlıyor. Filmin, dağılan Sovyetler Birliği’nin ardından “yerinden edilen bireyin yeni hali”, hastalık ve politik değişim arasındaki ilişkiye ışık tuttuğu ve bu üç durum arasında bireyin içine düştüğü keder halini feminist bir yorumla irdeleyen gerçekçi bir çalışma özelliği taşıdığı ifade ediliyor. İki kız kardeş arasında uzun süre boyunca biriken sohbetlere dayanan anlatımın Rusya'daki psikiyatri sistemine, nesiller arası travmalara, kapitalizme ve kadın etiğine cinsiyet ve sınıf bilinciyle yaklaştığının da altı çiziliyor.
Sisterless, Film, 52 dk.
Mikhalina, filmi hazırlarken hezeyanın gerçekliği ile olayların gerçekliği arasındaki hiyerarşiyi yerle bir etmek ve her ikisinin eşit bir seviyeye yerleşebilmesini sağlamak için en uygun yöntem olarak değerlendirdiği belgesel türünü seçmiş, böylece filmde ilişkilerin ve karşıtlıkların basitçe açığa çıkarılmasına izin veren bir bakış açısı sunulmuş. Mikhalina’nın bir sanatçı olarak “belgesel” türüne ilişkin özel bir ilgisi bulunuyor, bu tür adeta sanatçının araştırmalarını ve araştırmalarını aktarmaya yönelik yaklaşımlarını sunabileceği en bereketli alan olarak konumlanıyor. Bu nedenle, “özellikli bir nitelik ile”, belgesel film türünün üretim sürecini feminist bir yaklaşımla keşfetmeye odaklanan bir sanatçı olarak tanınıyor. Sanatçının üretimlerindeki feminist yaklaşımın belgesellerinde ona dikkatle gözlem yapmak yerine “dinlemeyi” ön plana çıkaran bir çerçeve sağladığı vurgulanıyor.
Mikhalina kendini bir belgesel sanatçısı ve araştırmacısı olarak ifade ederken belirli bir çizgide veya belirli bir çizginin dışında üretim yapan bir kişi olmadığının altını çiziyor. Mikhalina için belgesel pratiğinde “belgesel” olgusu “etki alanını” başkaları için de erişilebilir kılmak üzere biçimlendirmek anlamına geliyor. Bu bağlamda “belgesel” sanatçı için şekillendirilmiş olanın gerçekliğinde kalmayı arzu edenler için olabildiğince materyalist ve edebi olmakla birlikte o gerçeklik görüşlerinde patolojik sistemleri yeniden üretenlerin karşısında durabilmeyi sağlıyor.
Sisterless, Film, 52 dk.
Sanatsal üretimleriyle birlikte akademik çalışmalarına devam eden Mikhalina’nın söz konusu bu sergisi aynı zamanda onun delilik olgusu üzerine gelişen araştırma projesi ile ilişkili. Ancak sanatçı bu araştırmasında "deliliği" sadece bir hastalık olarak değil, aynı zamanda gerçekliğin sınırlarını belirleyen politik bir kategori olarak ifade ediyor. 2020 yılından beri Trondheim Sanat Akademisi'nde (NTNU) Sanatsal Araştırma alanında doktora eğitimini sürdüren Mikhalina, çağdaş etiği irdelemek üzere cinsiyet, sınıf ve dille ilişkili vaka çalışmaları yapıyor. Doktora araştırma konusu ile bağlantılı olarak psikanaliz alanında da çalışmalarını sürdüren sanatçı psikanalitik dergi Lacanalia'nın editörü olarak da tanınıyor.
Trondheim Sanat Müzesi “Sisterless” sergisini Kosmorama ve Sanatsal Araştırma Topluluğu ve Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nin birlikte organize ettiği 14. Uluslararası Sanat Araştırma Konferansı işbirliğinde düzenleniyor. Buna ek olarak müze web sitesinde sergi kataloğu online sunularak ziyaretçilerin sergi ve sanatçısı hakkında daha kapsamlı bilgi alabilmesi sağlanıyor.
Kaynak:
Comentários